Επισκόπηση στην Ανοιχτή Πρόσβαση

Εστίαση στην ανοιχτή πρόσβαση αξιολογημένης έρευνας και προδημοσιεύσεων


από τον Peter Suber
Μετάφραση: Νάνσυ Ποντίκα

Αυτή είναι μια εισαγωγή στην ανοιχτή πρόσβαση για εκείνους που δε γνωρίζουν πολλά σχετικά με το θέμα. Ελπίζω να είναι αρκετά σύντομη ώστε να διαβάζεται, αρκετά εκτενής ώστε να είναι χρήσιμη, και οργανωμένη με τέτοιο τρόπο ώστε να μπορείτε να περιηγηθείτε και να εξετάσετε με λεπτομέρεια μόνο ότι θα θέλατε να εξετάσετε λεπτομερώς. Δεν καλύπτει κάθε απόχρωση και δεν απαντάει σε κάθε ένσταση. Αλλά για εκείνους που θα το διαβάσουν, καλύπτει μεγάλο μέρος ώστε να αποτρέψει κάθε παρεξήγηση που προκάλεσε καθυστέρηση τον πρώτο καιρό.

Αν αυτή η επισκόπηση είναι πολύ εκτενής, δείτε τη συνοπτική εισαγωγή στην ανοιχτή πρόσβαση. Είναι διαθέσιμη σε μια ντουζίνα γλώσσες και μπορεί να εκτυπωθεί σε μια μόνο σελίδα, ανάλογα με το μέγεθος της γραμματοσειράς. Αν αυτά τα κομμάτια είναι πολύ συνοπτικά, δείτε ότι άλλο έχω γράψει για την ανοιχτή πρόσβαση.

Μόλις αποκτήσετε μια γενική ιδέα για την ανοιχτή πρόσβαση, ακολουθείστε τις νέες εξελίξεις στο πρόγραμμα OA Tracking Project και το SPARC Open Access Newsletter. (Το μπλογκ μου, Open Access News, αναφερόταν στις νέες εξελίξεις με λεπτομέρειες ξεκινώντας από τον Μάιο 2002. Το εγκατέλειψα τον Απρίλιο 2010, αλλά το αρχείο διατηρείται ηλεκτρονικά).

Σχόλια και προτάσεις είναι καλοδεχούμενα.

Peter Suber


  • Η βιβλιογραφία ανοιχτής πρόσβασης είναι ψηφιακή, διαδικτυακή, χωρίς κόστος, και είναι αποδεσμευμένη από την πλειοψηφία περιορισμών πνευματικών δικαιωμάτων και αδειοδότησης.
  • Η ανοιχτή πρόσβαση είναι συμβατή με τα πνευματικά δικαιώματα, αξιολόγηση συναδέλφων (peer review), έσοδα (ακόμα και κέρδος), εκτύπωση, διατήρηση, κύρος, ποιότητα, προώθηση καριέρας, ευρετηρίαση, και άλλα χαρακτηριστικά και υπηρεσίες που σχετίζονται με τη συμβατά επιστημονικά έργα.
  • Η νομική βάση της ανοιχτής πρόσβασης είναι η συγκατάθεση του κατόχου των πνευματικών δικαιωμάτων (για νεότερα έργα) ή η λήξη του πνευματικού δικαιώματος (για παλαιότερα έργα).
  • Η καμπάνια για την ανοιχτή πρόσβαση επικεντρώνεται στις συλλογές έργων που οι συγγραφείς παρέχουν στον κόσμο, χωρίς να περιμένουν να λάβουν κάποια πληρωμή.
  • Πολλές διακηρύξεις ανοιχτής πρόσβασης επικεντρώνονται στην έρευνα που χρηματοδοτείται από δημόσιους πόρους.
  • Τα έργα ανοιχτής πρόσβασης δεν παράγονται ούτε δημοσιεύονται χωρίς κόστος.
  • Η ανοιχτή πρόσβαση είναι συμβατή με την αξιολόγηση συναδέλφων (peer review) και όλες οι μεγάλες διακηρύξεις ανοιχτής πρόσβασης για επιστημονική και ακαδημαϊκή λογοτεχνία επιμένουν στη σημαντικότητα της.
  • Υπάρχουν δύο βασικά μέσα για να εφαρμοστεί η ανοιχτή πρόσβαση, τα περιοδικά ανοιχτής πρόσβασης ("gold OA") και τα αποθετήρια ανοιχτής πρόσβασης ("green OA").
  • Περιοδικά ανοιχτής πρόσβασης ("χρυσή ανοιχτή πρόσβαση")
  • Αποθετήρια ανοιχτής πρόσβασης ("green OA"):
  • Το πρόγραμμα ανοιχτής πρόσβασης είναι εποικοδομητικό, όχι καταστροφικό.